مالیات مشاغل و محاسبه آن
تامین بخش قابل توجهی از هزینههای عمومی جامعه از کانال مالیات تامین میشود؛ این پرداخت از سوی افراد مشمول، الزامی و بلاعوض است. مالیات بر درآمد مشاغل از جمله مهمترین انواع مالیات است که جامعه مخاطب آن بیشتر اصناف و بازاریان هستند.
در این مقاله قصد داریم به یکی دیگر از رایجترین انواع مالیات یعنی «مالیات بر درآمد مشاغل» یا به اختصار «مالیات مشاغل» بپردازیم و ببینیم نحوه محاسبه آن چگونه است. چنانچه علاقمند به این موضوع هستید با حامی ارقام همراه باشید.
مالیات مشاغل
مالیات در ایران به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشود. که مالیات بر درآمد مشاغل در دسته مالیاتهای مستقیم قرار دارد.
مالیات بر درآمد مشاغل یا همان مالیات مشاغل، یکی از انواع مختلف مالیات بر درآمد است. همانطور که در چارت بالا مشاهده میکنید، مالیات بر درآمد در کنار مالیات بر دارایی دو بخش از مالیاتهای مستقیم هستند.
چه کسانی مشمول پرداخت مالیات مشاغل هستند؟
اشخاص حقیقی در واقع همان افرادی هستند، که نسبت به کاسبی و شغل خود، به شکل شخصی اقدام کردهاند. همچنین به دلیل شغل تجاری و درآمدی خود موظف به پرداخت مالیات هستند.
طبق تعاریف آموزشی سازمان مالیاتی کشور کسبه، اصناف، پیشهوران (صاحبان حرفه) صاحبان کارخانهها، کارگاههای تولیدی، همچنین سایر افرادی که به شکل شخص حقیقی بابت درآمد حاصل از اشتغال به مشاغل آزاد و به طور انفرادی یا مشارکت مدنی فعالیت دارند.
یا به عناوین دیگری غیر از موارد مذکور در سایر فصلهای قانون مالیاتهای مستقیم در ایران درآمدی تحصیل کنند، مشمول مالیات بر درآمد مشاغل میباشند.
صاحبان مشاغل پس از راهاندازی کسبوکار خود تا 4 ماه فرصت دارند، که کسبوکار خود را به سازمان امور مالیاتی معرفی و در نظام مالیاتی ثبت نام کنند.
همچنین باید دفاتر و اسناد و مدارک معاملههای مربوط به فعالیت تجاری خود را نگهداری کنند.
تمامی صاحبان مشاغل میبایست اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیتهای شغلی سال خود را تا پایان خرداد ماه سال بعد بر اساس مدارک و اسناد و دفاتر معتبر، تنظیم و به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.
بنابراین تمامی اشخاص حقیقی که در این کشور فعالیت میکنند، از یک مغازه سوپرمارکت تا پزشکان و وکلا موظف به پرداخت مالیات مشاغل هستند.
افراد مشمول مالیات مشاغل
موضوعی که در مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی بسیار مهم است و پیش از آشنایی با نحوه محاسبه مالیات مشاغل باید به آن پی برد، تقسیمبندی گروهی مشاغل کشور است. به این شکل که فرد در کدام گروه از مشاغل قرار دارد، تا با تکالیف مالیاتی مربوط به خود آشنا شود. در غیر این صورت جریمه میشود.
ماده 95 ق.م.م به تکالیف قانونی اشخاص مشمول مالیات مشاغل اشاره کرده است. این ماده قانونی بیان میکند:
«صاحبان مشاغل موضوع این فصل موظفند دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط از جمله اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت در خصوص تجار تنظیم میگردد برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس آنها تنظیم کنند.»
فصل دوم آییننامه اجرایی این ماده صاحبان مشاغل را به سه بخش تقسیم کرده و میزان مالیات مشاغل برای هر کدام از این گروهها متفاوت است:
مالیات گروه اول صاحبان مشاغل
صاحبان مشاغلی که درآمد ابرازی (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمات) براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمات) آنها بیش از مبلغ 55 میلیارد ریال باشد.
برای نمونه؛ مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال 1399 مبنای گروهبندی سال 1401 است. یعنی برای اینکه بدانید در سال 1401 جزء کدام گروه از مشاغل هستید، باید به میزان درآمدی که در اظهارنامه سال 1399 خود اظهار کردهاید مراجعه کنید.
اگر درآمد ابرازی بیش از 55 میلیارد ریال بود در گروه اول قرار دارید.
البته برخی از مشاغل نیز فارغ از اینکه چه میزان فعالیت و درآمد داشتهاند از لحاظ انجام تکالیف در این گروه قرار میگیرند که عبارتند از:
- تمامی واردکنندگان و صادرکنندگان
- صاحبان کارخانهها و واحدهای تولیدی و بهرهبرداران معادن دارای پروانه بهرهبرداری از وزارتخانه یا مراجع ذیربط
- صاحبان هتلهای سه ستاره و بالاتر
- صاحبان بیمارستانها، زایشگاهها، درمانگاهها، کلینیکهای تخصصی
- صاحبان مشاغل صرافی
- فروشگاههای زنجیرهای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه یا مراجع ذیربط
- صاحبان مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائهدهندگان خدمات مدیریتی، مشاورهای، انفورماتیک و طراحی سیستم
- صاحبان موسسات حملونقل موتوری زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری یا باربری
مالیات مشاغل گروه دوم صاحبان مشاغل
صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمات) براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمات) آنها بیش از مبلغ 18 میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از 55 میلیارد ریال باشد.
مالیات مشاغل برای گروه سوم صاحبان مشاغل
صاحبان مشاغلی که در گروههای اول و دوم قرار نمیگیرند جزء گروه سوم محسوب میشوند.
در اهمیت این نوع گروهبندی و اینکه آیا تفاوتی بین آنها وجود دارد یا خیر؟
باید گفت، تفاوت بسیار زیادی دارند؛ به این شکل که گروه اول از نظر انجام تکالیف قانونی شبیه به شرکتها بوده و باید با استفاده از نرم افزار حسابداری تکالیف مالی خود را انجام دهند.
از جمله اینکه اظهارنامه رد کنند، دفاتر را پلمپ بکنند، معاملات فصلی و ارزشافزوده دارند و مانند شرکتها هستند.
نکته: گروه دو و سه تا حدودی روند مالیاتی آسانتری دارند؛ دفتر و معاملات فصلی ندارند، حتی تا دو سال بعد از شروع فعالیتشان هم میتوانند از تبصره ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم استفاده کنند و اظهارنامهای ارائه نکنند.
نحوه محاسبه مالیات مشاغل
ماده 94 و 100 قانون مالیاتهای مستقیم به نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل یا همان مالیات اصناف میپردازد.
براساس آن در ماده 94 آمده است: درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل، از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده است. پس از کسر هزینهها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینههای قابل قبول و استهلاکات
فردی که نمایشگاه ماشین دارد، اما در کنار آن وسایل صوتی تصویری نیز میفروشد. از درآمدی که از این دو طریق به دست میآورد. پس از کسر هزینهها و استهلاکات، مالیات دریافت میشود.
همچنین طبق ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم مودیان موضوع این فصل این قانون مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیتهای شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونهای که به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد.
تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده (131) این قانون پرداخت نمایند.
نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
همانطور که در این ماده قانونی اشاره شده نرخ مالیات در ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم ذکر شده که طبق آن نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به
شرح زیر است:
1.تا میزان پانصد میلیون (500,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (15%) : به این معنا که تا سقف 50 میلیون تومان اولیه از درآمد فرد، مشمول نرخ مالیاتی 15 درصد میشود.
2. نسبت به مازاد پانصد میلیون (500,000,000) ریال تا میزان یک میلیارد (1,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد (20%) : به این معنا که 50 میلیون تومان دوم از درآمد فرد، مشمول نرخ مالیاتی 20 درصد میشود.
3. نسبت به مازاد یک میلیارد (1,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد (25%) : به این معنا که میزان مازادی که درآمد فرد نسبت به 100 میلیون تومان دارد، مشمول نرخ 25 درصد میشود.
معافیت مالیاتی اشخاص حقیقی
مالیات مشاغل نیز مانند سایر انواع مالیات مشمول برخی معافیتها میشود که در ماده 101 ق.م.م به آن اشاره شده است. این ماده بیان میکند:
درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر تسلیم کردهاند.
میزان معافیت موضوع ماده (84) این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخهای مذکور در ماده (131) این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
شرط تسلیم اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال 1382 به بعد جاری است.
این ماده قانونی دو تبصره مهم دارد.
تبصره یک این ماده معافیت مالیاتی مشاغل در مشارکتهای مدنی در نهایت به دو نفر اعطا میشود.
برای نمونه چنانچه چهار نفر با هم دارای مغازه باشند؛ دو نفر از آنها مشمول معافیت مالیاتی هستند. این تبصره همچنین بیان میکند که معافیت مالیاتی مشاغل به زوجین، صرفا به زوج تعلق میگیرد.
در نهایت تبصره 2 ماده 101 میگوید: در صورتی که هر شخص حقیقی دارای بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمد واحدهای شغلی وی با کسر فقط یک معافیت موضوع این ماده مشمول مالیات به نرخهای مذکور در ماده(131) این قانون میشود.
سخن پایانی:
مالیات بر درآمد مشاغل به معنای این است که هرگونه درآمدی که افراد به دست آورند، مشمول مالیات خواهد بود و گروههای مختلف شغلی بسته به میزان درآمد خود باید این مالیات را پرداخت کنند. برخی از صاحبان مشاغل با در نظر گرفتن برخی از شرایط، از پرداخت مالیات مشاغل معاف میشوند و یا برخی از بخشودگیهای مالیاتی شامل حال آنان خواهدشد. برای اطلاعات بیشتر به پیج اینستاگرام حامی ارقام مراجعه بفرمایید.
ما در حامی ارقام با در اختیار داشتن یک تیم متشکل از مشاوران حقوقی متخصص امور مالیاتی آماده ارائه خدمات در زمینه حسابرسی مالیاتی، دعاوی مالیاتی به مودیان محترم خواهیم بود.
شماره تماس: 02191303232
ایمیل: Hamiargham2@gmail.com
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
مراحل ثبت انحلال شرکت
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
محاسبه مالیات شرکتهای دانش بنیان
محاسبه مالیات پزشکان
تاریخهای مهم در پرونده مالیاتی
صورت معاملات فصلی چیست؟
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
I have been absent for some time, but now I remember why I used to love this blog. Thanks, I will try and check back more often. How frequently you update your site?